دستگاه تست قند خون

دستگاه تست قند خون

از آنجا که کوچک ترین بیماری، زندگی هر فردی را تحت تاثیر قرار می دهد، اطمینان از سلامتی جسم از واجبات است. قند خون بالا یا پایین به شدت خطرناک است و ممکن است موجب بروز سکته قلبی و مغزی، مشکلات کلیوی، عارضه های چشمی و بسیاری دیگر از آسیب ها شود؛ پس با توجه به این که میزان قند خون از اهمیت بالایی برخوردار است، وجود دستگاه تست قند خون در هر خانه ای ضروری است.
آیا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است
در گذشته تست قند خون فقط با کمک گرفتن از آزمایشگاه‌ها امکانپذیر بوده است. اما امروزه با پیشرفت علم دستگاه‌هایی برای کنترل قندخون حتی در محیط منزل طراحی شده است. اما یکی از عواملی که باید بررسی شود این است که آیا این دستگاه‌ها دقت لازم را در گزارش میزان قند خون افراد دارند یا خیر.
دستگاه کنترل قند خون خانگی (قند خون گلوکومتر)، دستگاهی است که به فردی که دیابت دارد اجازه می‌دهد تا قند خون خود را بدون مراجعه به پزشک اندازه گیری کند. البته این دستگاه برای تشخیص بیماری دیابت استفاده نمی‌شود و برای انتخاب صحیح دستگاه با دقت بالا، نیاز به تحقیق و مشاوره گرفتن از پزشک معالج دارد.

ضریب خطای دستگاه تست قند خون

بر اساس یک پژوهش بر روی این دستگاه‌ها در سال 2003 سازمان استاندارد جهانی به این جمع‌بندی رسید که دستگاه‌های کنترل قند خون خانگی با حداکثر خطای + 15 یا -15 درصد، ارائه می‌شود و این میزان درصد خطا را در استاندارد ISO 15197 جای داد.
در صورتی که دستگاهی ازین استاندارد پیروی کند می‌توان گفت که تقریبا دقیق عمل می‌کند اما باید توجه داشت که عوامل زیادی می‌تواند روی نتیجه این دستگاه‌ها تاثیرگذار باشد. مواردی که روی نتیجه این دستگاه تاثیر دارد عبارتند از: وعده‌ی غذایی مورد استفاده توسط فرد، میزان آلودگی روی دست در هنگام انجام تست، طریقه و سرعت انجام تست، تمامی این موارد باید با دقت بررسی شود تا جواب  تست تا حد امکان دقیق باشد.

انواع دستگاه تست قند خون

دستگاه تست قند خون بدون سوزن: برای افرادی که از برش‌های سوزن خسته‌شده‌اند این محصول کاملا ایده‌آل است. در این مدل، قند خون توسط سنسور مورد سنجش قرار می‌گیرد و محل قرارگیری آن بر روی بازو است.
دستگاه تست قند خون هوشمند: نوع هوشمند این دستگاه از قیمت بالایی برخوردار است و اطلاعات شما را ذخیره می‌کند. افزون بر این به شما اجازه می‌دهد اطلاعات خود را از طریق گوشی و بر بستر اینترنت با دیگران به اشتراک بگذارید.
دستگاه تست قند خون مچی: نوع مچی این دستگاه به دلیل استفاده ساده و آسان از محبوبیت بالایی برخوردار است و بدون نیاز به خون میزان قند خون را مورد سنجش قرار می‌دهد. به این ترتیب بدون نوار می‌توان تست را انجام داد.

انواع برندهای تولیدکننده‌ی دستگاه تست قند خون

شما می‌توانید جدیدترین مدل‌های این دستگاه را از برندهای ایرانی یا خارجی تهیه کنید. هریک از این برندها از روش‌های مختلفی برای سنجش میزان قند خون استفاده می‌کنند. فروشگاه اینترنتی دیجی‌آزما تجهیز بهترین برندهای روز دنیا را با قیمت مناسب در اختیار شما قرار می‌دهد. در این میان می‌توان دستگاه قند خون امپرور (Emperor) الگانس (elegance)، آکیو چک (accu chek)، آوان (Avan) و on call plus را نام برد.

برای خرید دستگاه تست قند خون به چه نکاتی توجه کنیم؟

اهمیت استفاده از دستگاه تست قند خون معتبر و دقیق زمانی مشخص می شود که بدانیم نتایج تست قند، تاثیر مستقیم بر تصمیم گیری های روزانه فرد دیابتی مخصوصا افرادیکه انسولین تزریق می‌کنند، دارد. این تصمیمات مهم روزانه شامل تصمیم گیری برای انجام فعالیت بدنی و یا ورزش، تنظیم برنامه غذایی، تنظیم انسولین، تشخیص و مدیریت شرایط اورژانسی دیابت (هایپرگلایسمی یا قند بالا و هایپوگلایسمی یا افت قند) است که در نهایت منجر به مدیریت دیابت و کنترل قند خون می‌شود. بنابراین لازم است قبل از تهیه دستگاه تست قند به دقت و قابل اطمینان بودن آن توجه کنیم. با بررسی چند سئوال مهم می‌توانید دستگاه تست قند معتبر و مناسبی تهیه کنید.

از کجا مطمئن شویم که این دستگاه تست قند خون معتبر است؟

برای پاسخ به این سؤال لازم است هولوگرام دستگاه، شماره مجوز وزارت بهداشت و آزمایشگاه مرجع سلامت آن بررسی شود. وجود هولوگرام، شماره مجوز وزارت بهداشت و آزمایشگاه مرجع سلامت به‌عنوان اولین پیش‌شرط جهت اطمینان از اصالت دستگاه و بهترین چاره‌جویی برای در امان بودن از دستگاه‌های تقلبی است. وجود هولوگرام بر روی دستگاه درواقع برچسب اطمینانی است که نشان می‌دهد که دستگاه از لحاظ ایمنی مورد تائید وزارت بهداشت است و از مجاری قانونی وارد کشور شده است. متأسفانه در کشور ما، تعداد زیادی کمپانی با ملیت‌های متفاوت اقدام به عرضه محصولات کم کیفیت با پیشنهادهای قیمتی متفاوتی نموده‌اند که فروشندگان نیز به علت سود بالاتر ممکن است آن‌ها را پیشنهاد کنند.

آیا این دستگاه تست قند خون دارای استاندارد است؟

به منظور افزایش دقت و کاهش احتمال خطا در نتایج لازم است که دستگاه های تست قند خون دارای استاندارد باشند. بهترین استاندارد یا ISO برای دستگاه تست قند، ISO 15197 است یعنی دستگاه از نظر دقت مورد تائید می باشد و احتمال خطا با این دستگاه بسیار کم است. اگر دستگاه تست قند دارای ISO 15197:2015  یا ISO 15197:2013 را داشته باشد، مورد تایید است.

این گلوکومتر قند خون را با چه روشی اندازه‌گیری می‌ کند؟

در دستگاه‌های تست قند خون از روش فتومتری و یا روش الکتروشیمیایی برای اندازه‌گیری قند خون، استفاده می‌شود.

در روش فتومتری (نور سنجی) بر روی نوار تست قند میزان مشخصی آنزیم وجود دارد. زمانی که قطره خون بر روی نوار قرار می‌گیرد با آنزیم واکنش نشان داده و ماده رنگی تولید می‌کند. نوری که از طریق منبع داخل دستگاه تولید می‌شود با طول‌موج مشخص به نوار تست قند خون می‌رسد و ماده رنگی تولیدشده نور را جذب می‌کند. مقدار ماده رنگی تولیدشده با مقدار گلوکز یا قند خون متناسب است. نکته بسیار مهم در استفاده از دستگاه‌های فتومتری این است که دستگاه باید کاملاً تمیز باشد در غیر این صورت، نتایج حاصل از دستگاه می‌تواند همراه با خطا باشد.

در روش الکتروشیمیایی نیز بر روی نوار تست قند میزان مشخصی آنزیم وجود دارد، زمانی که قطره خون بر روی نوار قرار می‌گیرد با آنزیم واکنش نشان داده و الکترون تولید می‌کند. تعداد الکترون‌ها با مقدار گلوکز نمونه خون متناسب است. توجه به نوع آنزیم استفاده شده در نوار تست این دستگاه ها اهمیت فراوانی دارد.

کدامیک از آنزیمها برای اندازه گیری قند خون مناسب تر هستند؟

در دستگاه های گلوکومتر که از روش الکتروشیمایی قند خون را اندازه‌گیری می‌کنند از آنزیم گلوکزاکسیداز و یا آنزیم گلوکز دهیدروژنازاستفاده می کنند.

• • آنزیم گلوکزاکسیداز (GOD): فقط با قند خون یا همان گلوکز واکنش نشان می‌دهد و از طرفی عملکرد آن با میزان اکسیژن خون مرتبط است. در بعضی افراد که سطح اکسیژن خون آن‌ها پایین‌تر است، استفاده از دستگاه‌های تست قندی که دارای این آنزیم است، توصیه نمی‌شود. هنگام استفاده از دستگاه‌هایی که آنزیم آن‌ها گلوکزاکسیداز است، نمی‌توان از خون وریدی استفاده کرد و حتما باید خون‌گیری از سر انگشتان (خون مویرگی) انجام گیرد.
  • آنزیم گلوکز دهیدروژناز (GDH-PQQ): می‌تواند علاوه بر گلوکز خون (قند خون) با سایر قندها مانند مالتوز، گزیلوز، گالاکتوز واکنش دهد. این قندها در برخی ترکیبات داروئی و خوراکی وجود دارند بنابراین واکنش آنزیم GDH-PQQ  با این قندها می‌تواند سبب بالاتر نشان دادن قند خون به شکل کاذب و در نتیجه تصمیم‌گیری‌های نادرست شود. در بیماران تحت درمان با دیالیز نمیتوان از نوارهای تست قند با این آنزیم استفاده کرد زیرا در خون این افراد قند مالتوز موجود است و می‌تواند در نتیجه تست قند خطا ایجاد کند. از سال ۲۰۰۸، استفاده از نوارهای تست قند خون با آنزیم GDH-PQQ در برخی بیماران و همه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دنیا، از طرف اداره غذا و داروی امریکا (FDA) به دلیل گزارش ۱۳ مورد مرگ در دنیا ممنوع شده است.
  • آنزیم گلوکز دهیدروژناز (GDH-FAD): عملکرد این آنزیم با اکسیژن تداخل ندارد و قابلیت افتراق گلوکز از سایر قندهای مشابه مانند گالاکتوز و مالتوز را دارد؛ بنابراین در افرادی که تحت درمان با دیالیز هستند و در خون آن‌ها مالتوز موجود است نیز می‌توان از نوارهایی که دارای این آنزیم هستند استفاده کرد. همچنین برای اندازه گیری قند خون با نوارهای دارای آنزیم GDH-FAD، میتوان از خون مویرگی (سر انگشتان دست و مناطق جایگزین AST)، وریدی و شریانی استفاده کرد، بدون آنکه این موضوع باعث ایجاد خطا در نتایج تست قند خون شود.

آیا دستگاه تست قند خون نیاز به کدگذاری دارد؟

دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون به دودسته نسل جدید و نسل قدیم تقسیم می‌شوند. در دستگاه‌های نسل قدیم هر بسته نوار تست قند دارای کد مخصوص به خود است و لازم است قبل از ورود نوار تست قند خون به داخل دستگاه کد درج‌شده روی بسته نوار را به دستگاه قند خون بدهید. پس از واردکردن کد، دستگاه تنظیم‌شده و میزان قند خون را نشان می‌دهد. عدم رعایت این نکته باعث بروز خطا در اندازه‌گیری قند خون خواهد شد.

اما دستگاه‌های نسل جدید نیازی به کدگذاری دستی ندارند و به شکل اتوماتیک کدگذاری شده‌اند که به آن‌ها اتو-کدینگ (Auto-Coding)  می‌گویند و یا اصلاً نیازی به کدگذاری ندارند که به آن‌ها بدون-کدگذاری (No-Coding) می‌گویند. استفاده از این دستگاه‌ها راحت‌تر و احتمال خطا در این دستگاه‌ها کمتر است.

آیا دستگاه قند خون سیستم کنترل حجم خون دارد؟

سیستم کنترل حجم خون به این معناست که اگر فرد خون را به مقدار کمتری از آنچه مورد نیاز است به نوار تست بدهد، دستگاه اعلام خطا (Error) کند و عدد قندی گزارش نکند، در این حالت لازم است که فرد از نوار تست دیگری استفاده کند و به ‌اندازه کافی خون به نوار جدید دهد تا نتیجه صحیح توسط دستگاه گزارش شود. به این سیستم معمولا در دستگاه‌های قند خون با نامBVC (Blood Volume Control)  یا سیستم Under filling Protection اشاره می‌گردد و دستگاه‌هایی که دارای این قابلیت هستند، داخل بروشور یا کاتالوگ دستگاه به آن اشاره می‌شود و کد خطای مربوطه را نیز مشخص می‌کند.

بنابراین برای اطمینان از اینکه دستگاه شما این قابلیت را دارد در زمان خرید حتما به این مورد توجه بفرمایید و کاتالوک دستگاه را بررسی کنید. البته در بعضی از دستگاه‌ها که مجهز به تکنولوژی Second Chance هستند، فرد بعد از مشاهده هشدار ناکافی بودن میزان خون فرصت دارد، در عرض چند ثانیه دوباره به نوار خون دهد و در صورتی که میزان خون کافی باشد نتیجه تست قند گزارش می‌شود. متأسفانه دستگاه‌هایی وجود دارند که مجهز به سیستم کنترل حجم خون نیستند و در صورتی که خون ناکافی به دستگاه داده شود، دستگاه عددی را نشان می‌دهد که اشتباه است و تصمیم‌گیری بر اساس آن می‌تواند باعث آسیب به فرد شود.

این دستگاه به چه میزان خون نیاز دارد؟

میزان خون مورد نیاز برای اندازه‌گیری قند خون یکی از عواملی است که در تهیه دستگاه قند خون باید به آن توجه شود. میزان خونی که برای اندازه‌گیری قند خون مورد نیاز است از دستگاهی به دستگاه دیگر متفاوت است؛ دستگاه‌های نسل جدید به خون کمتری (حداقل 0.3 میکرولیتر خون) احتیاج دارند، درنتیجه برای خروج مقدار کافی خون به هنگام تست قند می‌توان شدت ضربه قلم لنست را بر روی کم تنظیم کرد تا درد کمتری احساس شود اما دستگاه‌های نسل قدیم به خون بیشتری (۳ میکرولیتر) احتیاج دارند، درنتیجه به هنگام چک کردن قند خون لازم است که شدت ضربه لنست را افزایش داد تا خون کافی خارج شود که می‌تواند سبب ایجاد درد بیشتر شود.

سرعت اندازه‌گیری دستگاه قند خون چگونه است؟

دستگاه‌های مختلف موجود در بازار، با سرعت‌های متفاوتی قند خون را اندازه‌گیری می‌کنند، این زمان از ۵ ثانیه تا ۶۰ ثانیه متفاوت است. طبیعتاً هرچه سرعت اندازه‌گیری بیشتر باشد، میزان آرامش روحی و نیز سرعت واکنش به نتایج بیشتر خواهد بود.

آیا با این دستگاه می توانم از قسمتهای دیگر به غیر از انگشت (Alternate Site Testing) قندخون را اندازه گیری کنم؟

بعضی از دستگاه های قند خون این امکان را فراهم می کنند تا بتوانید از قسمتهای دیگر به غیر از انگشت دست (AST)  برای چک قند خون استفاده کنید بنابراین لازم است با مطالعه بروشور دستگاه از وجود چنین امکانی مطمئن شوید.

امکانات جانبی، نقاط قوت و ضعف دستگاه قند خون چیست؟

برای بررسی امکانات جانبی، نقاط قوت و ضعف دستگاه قند خون و کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن حتما بروشور را مطالعه نمایید.

• • • به واحد مورد استفاده برای گزارش قند خون توسط دستگاه توجه کنید. در بعضی از دستگاه ها قند خون به میلی مول بر لیتر (mmol/ l) نشان داده می شود و در بعضی دیگر به میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dl) که توجه به این موضوع در تصمیم گیری ها و مدیریت قند خون بسیار تاثیر گذار است.
    • با محدوده قندی که دستگاه قادر به‌اندازه گیری و گزارش آن است، آشنا شوید. گاهی اوقات علائمی مانند “LO” یا “HI” روی مانیتور نمایش داده می‌شوند که نشان می‌دهند قند خون فراتر از محدوده اندازه‌گیری دستگاه است.
    • با معنای علائم روی مانیتور دستگاه قند خون آشنا شوید.
    • با کدهایی که ممکن است روی مانیتور دیده شود و بیانگر اشکالی در نحوه استفاده یا کار دستگاه است، آشنا شوید.
    • مطمئن شوید که آیا دستگاه شما نیاز به تمیز و ضدعفونی منظم دارد یا خیر.
    • از نحوه بررسی کیفیت دستگاه و زمان‌های که نیاز به بررسی کیفیت آن است، مطلع شوید. گاهی اوقات لازم است دستگاه با استفاده از محلول کنترل خود آزمایش شود تا مطمئن شوید دستگاه و نوارهای تست به‌درستی کار می‌کنند.
    • گارانتی و خدمات دستگاه تست قند را چک کنید. لازم است در تهیه دستگاه به نام شرکت واردکننده و تولید کننده و وجود مرکز خدمات پس از فروش توجه شود. وجود مراکز خدمات می‌تواند به سؤالات در زمینه تهیه دستگاه مناسب و یا تأمین لوازم جانبی دستگاه قند خون کمک‌کننده باشد.
    • حافظه دستگاه را بررسی کنید. بسیاری از دستگاه‌های تست قند خون دارای حافظه‌ای برای ثبت مقادیر قند خون اندازه‌گیری شده می‌باشند. کاربر می‌تواند با استفاده از این نتایج ثبت شده، وضعیت کنترل قند خون خود را بهتر ارزیابی کند. مسلماً اگر دستگاه قند خون دارای حافظه بالایی باشد اما امکان تحلیل داده‌ها توسط دستگاه و یا کاربر وجود نداشته باشد این امکان خیلی نیز مؤثر و مفید نخواهد بود.
    • امکان نمایش میانگین قند خون را بررسی کنید. بسیاری از دستگاه‌های قند خون دارای امکان محاسبه میانگین هفتگی، دوهفته‌ای و یا ماهانه قند خون را می‌باشند و یا ممکن است امکان تهیه نمودار قند خون را داشته باشند، چنین امکاناتی سبب استفاده راحت‌تر و کاربردی از دستگاه می‌شود. وجود چنین امکاناتی علاوه بر اینکه می‌تواند به کادر درمان و تنظیم برنامه مدیریت دیابت کمک کند، برای افراد سالمند که حوصله کمتری برای ضبط این اعداد و محاسبات ریاضی دارند نیز راهکاری مناسب است. میانگین حاصل از دستگاه های تست قند خون ممکن است برای 7-14-30-90 روز گذشته باشد که با توجه به نوع دستگاه تست قند متفاوت است و با توجه به بروشور دستگاه از این میتوانید آگاه باشید.

این میانگین با ای‌وان‌سی (A1C) و نتیجه eAG (میانگین تخمینی گلوکز) آزمایشگاه متفاوت است. میانگینی که دستگاه قند خون به شما گزارش می‌دهد صرفا بر اساس تست قندهای انجام گرفته توسط شما است. برای بدست آوردن میانگینی دقیق‌تر با دستگاه قند خون خود، توصیه می‌شود 7 مرتبه در طول روز و در زمان‌های ثابت قند خون خود را با دستگاه تست قند خون اندازه‌گیری کنید.

• • • آشنایی با سایر امکانات دستگاه‌ قندخون، مانند:
    • به اشتراک‌گذاری داده‌ها با فرد دیگر مانند پزشک معالج و یا افراد خانواده
    • اعلام صوتی عدد تست قند، مؤثر در افرادی که مشکلات بینایی دارند
    • ثبت غذا و یا میزان انسولین
    • اتصال به اپلیکیشن‌های مدیریت قند خون و نمایش نمودار قندها

قیمت دستگاه قند خون چگونه است؟

قیمت دستگاه فاکتور مهمی است که می‌تواند بر روی تصمیم برای خرید تأثیرگذار باشد. مسلماً دستگاه‌هایی که بر اساس تکنولوژی روز دنیا هستند و دقت و امکانات بیشتری دارند، قیمت بالاتری نیز دارند. توصیه می‌شود در خرید دستگاه گلوکومتر دید بلندمدت داشته باشید و به این نکته توجه کنید که هزینه دستگاه را یک‌بار پرداخت می‌نمایید اما می‌توانید زمان طولانی از آن استفاده کنید.

اگر با دستگاه گلوکومتری مواجه شدید که قیمت آن پائین تر از عرف و یا رایگان است، به وجود هولوگرام وزارت بهداشت، استاندارد (ISO 15197) دستگاه، روش اندازه‌گیری قند خون، اتو-کدینگ یا نو-کدینگ بودن دستگاه تست قند، مجهز بودن به سیستم کنترل حجم خون (BVC)، میزان خون موردنیاز، سرعت اندازه‌گیری و امکانات جانبی آن توجه کنید. مسلماً هیچ ارزانی‌ای بی‌دلیل نیست و از طرفی برای جبران قیمت در دستگاه‌های تست قند ارزان و یا رایگان، وسایل جانبی آن مانند نوار قند و سوزن قیمت بالاتری خواهند داشت و احتمال نایاب شدن وسایل جانبی دستگاه زیاد است.