ستون کروماتوگرافی

ستون کروماتوگرافی

ستون ها نقش بسیار مهم و اساسی را در کروماتوگرافی مایع و کروماتوگرافی گازی بر عهده دارند. هر کدام از آنها ویژگی مخصوص به خود را دارند و بر این اساس متناسب برای هر جداسازی انتخاب می شوند. اینکه چه موادی داخل ستون را پر می کنند و چه میزان منفذ بین آن ها وجود دارد یکی از نکات مهمی می باشد که هر آزمایشگر باید به آن توجه کند. به هر میزانی که اندازه مواد داخل ستون بزرگتر یا کوچکتر باشند مدت زمان ماند بیشتر یا کمتر می شود.

سازوکار ستون کروماتوگرافی

برای جدا کردن یک مخلوط با کروماتوگرافی ستونی، ستون را با جسم جامد فعالی (فاز ساکن) مانند آلومین یا سیلیکاژل پر می‌کنند و کمی از نمونه مایع را روی آن می‌گذارند. نمونه ابتدا در بالای ستون جذب می‌شود.

سپس حلال استخراج کننده‌ای را در داخل ستون جریان می‌دهند. این فاز مایع متحرک، اجزای مخلوط را با خود می‌برد؛ ولی به علت نیروی جاذبه انتخابی فاز جامد، اجزای مربوط می‌توانند با سرعت‌های مختلفی به طرف پایین ستون حرکت کنند. ترکیبی که با نیروی کمتری جذب فاز ساکن شود سریعتر خارج می‌شود زیرا که درصد مولکولی آن در فاز متحرک از ترکیبی که با نیروی زیادتری جذب فاز ساکن می‌شود بیشتر است.

اساس ستون کروماتوگرافی

کروماتوگرافی ستونی معمولا به سه دلیل روش بسته بندی ساده، فشار کاری کم و همچنین هزینه کم برای ابزار اهمیت زیادی دارد. این کروماتوگرافی بر اساس اجزا، به شرح زیر می باشد.

1. جاذب های مناسب (فاز ساکن یا فاز ثابت)
2. حلال ها یا مخلوط های حلال به عنوان فاز متحرک یا فاز شوینده
3. مولکول های نمونه یا آنالیت

کاربرد های ستون کروماتوگرافی

کاربرد های این روش کروماتوگرفی را می توان به اختصار در دسته های زیر تقسیم کرد.

• آنالیز و تعیین کمی اجزای یک مخلوط
• تعیین ماهیت و خالص ‌سازی ترکیبات مانند خالص‌ سازی اسید های چرب
• جداسازی و تفکیک مولکول های زیستی مانند اسید های آمینه، پروتئین ها و کربو هیدرات
• جداسازی و تفکیک توکسین ها، ویتامین ها و هورمون ها
• تشخیص فساد مواد غذایی مانند شناسایی و کمی سازی فساد اسید پیرویک در شیر
• ارزیابی مشخصات اسید آلی در شیر و اندازه گیری لاکتوز آن
• شناسایی و اندازه گیری رنگدانه ‌های مصنوعی و طبیعی

انواع ستون کروماتوگرافی

ستون کروماتوگرافی بسته به چگونگی جریان حلال در ستون کروماتوگرافی به دو دسته تقسیم می شود. اگر حلال با نیروی گرانش به پایین ستون حرکت کند، آن را، کروماتوگرافی ستونی گرانشی می نامند. اما اگر حلال با فشار مثبت هوا به پایین ستون حرکت کند به آن کروماتوگرافی فلاش می گویند.

برای کروماتوگرافی گرانشی از ذرات بزرگتر (مقادیر پایین مش) و برای کروماتوگرافی فلاش از ذرات کوچکتر (مقادیر بیشتر مش) استفاده می شود. از طرفی دیگر، در روش کروماتوگرافی ستونی از دو نوع سیستم شویشی استفاده می ‌کنند. سیستم شویشی در واقع استفاده از نسبت حلال ‌های مختلف جهت جدا سازی است.

• سیستم شویشی ایزوکراتیک : در این نوع سیستم شویشی، از یک نسبت ثابت ترکیب حلال‌ ها استفاده می‌ کنند. در واقع از ابتدای جدا سازی تا انتهای آن، نسبت حلال ها تغییر نخواهد کرد.
• سیستم شویشی گرادیانی : در این سیستم شویشی، نسبت ترکیب حلا‌ل ‌ها در طول زمان جداسازی تغییر می‌ کند.

در سیستم شویشی ایزوکراتیک، زمان آنالیز طولانی می باشد و سبب پهن شدن پیک ‌های مشاهده شده در کروماتوگرام خواهد شد. در حالیکه در شویش گرادیانی، جداسازی خوب با زمان آنالیز کوتاه دارید.

مقایسه ستون کروماتوگرافی با کروماتوگرافی لایه نازک

مهمترین تفاوت این دو روش در نوع فاز ثابت استفاده شده می باشد. در کروماتوگرافی لایه نازک از ژل آلومینا یا سیلیکا به عنوان فاز ساکن استفاده می کنند. در حالیکه در کروماتوگرافی ستونی از یک ستون بسته بندی شده با مواد مناسب به عنوان فاز ساکن استفاده می کنند.

در روش ستونی، جذب سطحی متداول فرآیندی کند محسوب می شود که به مقادیر نسبتا زیادی از جاذب و نمونه نیاز می باشد. همچنین سیستم ‌های مورد استفاده معمولا قیمت بالایی دارند و دستگاه مربوط به آنها ممکن است پیچیده باشد. در حالیکه در کروماتوگرافی لایه نازک به مقادیر بسیار کمی از جاذب و نمونه نیاز است و از طرفی، دستگاه ساده و ارزان خواهد بود.

در کروماتوگرافی لایه نازک معمولا جمع ‌آوری اجزا نیاز نیست، اما در روش ستونی بایستی نمونه استخراج شده را در نهایت جمع آوری نمایید. مکانیسم های مورد استفاده برای جداسازی در کروماتوگرافی لایه نازک بر اساس جذب جامد- مایع می باشد، در حالیکه در روش ستونی، بر اساس اندازه، بار و شکل ذرات است.

فروش ستون کروماتوگرافی

فروشگاه تجهیزات آزمایشگاهی آزماتجهیز امکان خرید ستون کروماتوگرافی را برای شما فراهم آورده است تا با خیالی آسوده از صحت و سلامت کالا، اقدام به خرید کنید. فروش شیشه آلات آزمایشگاهی در این فروشگاه به صورت اینترنتی بوده و محصول خریداری شده به صورت پیک در تهران، پست و تیپاکس برای شهرستان ها ارسال خواهد شد.